10.8.2023.
Peresidi su poznati od davnina i od davnina važe za stabilan meteorski potok koji svake godine osmatračima pruži dosta posla. Dolaze u letnje doba kada je nebo uglavnom vedro, kada noći nisu hladne i kada je sezona godišnjih odmora. Zbog svega toga rado ih osmatraju i oni koje astronomija inače puno ne zanima. Perseidi su aktivni od 23. jula do 20. avgusta.
Najstriji zapis o Perseidima potiče iz Kine. Jedno rano jutro 36-te godine naše ere kineski osmatrači su zabeležili preko 100 meteora za koje danas verujemo da su bili Perseidi. O Perseidima postoje zatim zapisi i iz VIII, IX, X i XI veka. I ovi zapisi dolaze sa dalekog istoka (iz Japana, Kine i Koreje).
Dnevno kretanje radijanta Perseida
Od šezdesetih godina 19. veka astronomi bleže na zvezdanim kartama i putanje koje prevale meteori kako bi utvrdili položaj radijanta. Tako je William F. Denning u periodu od 1869. do 1898. zabeležio 2409 Perseida na osnovu čega je izveo prve efemeride za dnevno kretanje radijanta što je objavio 1901. (vidite tabelu kretanja radijanta Perseida). Dnevno radijant se kreće +1.40° po rektascenziji i +0.25 ° po deklinaciji. |
Sistematska osmatranja Perseida počinju u 19. veku. Pored satne frekvencije meteora, što su beležili i ranije, šezdesetih godina tog veka astronomi počinju da ucrtavaju na zvezdanim kartama i putanje koje prevale meteori kako bi što tačnije utvrdili mesto radijanta (vidite okvir desno).
Naziv Perseidi ovim meteorima dao je Schiaparelli 1866. po ideji da svi meteorski pljuskovi dobijaju ime po sazvežđu iz koga (prividno) izviru. Na osnovu proračuna orbite Perseida u periodu od 1864. do 1866. Skjapareli je utvrdio postojanje jasne veze između Perseida i komete Swift-Tuttle. Proračuni su naime pokazali da se meteoroidi Perseida kreću po gotovo istoj orbiti po kojoj se kretala ova kometa 1862. godine.
Perseidi su u narodu dobili jos jedan naziv: “suze svetog Lorenca” jer padaju u vreme kada se obeležava dan tog sveca (10. avgust).
U tamnim noćima, bez mesečine i kada je radijant bar 30° iznad horizonta obično se vidi 60 ili nešto više Perseida na sat (naravno u vreme najveće aktivnosti). Pod pomenutim uslovima najmanji broj Perseida je oko 30, a najveći nešto preko 200.
Kometa Swift-Tuttle Crtez - Putanja komete (crna elipsa). Orbite planeta od Sunca: Merkur (najmanji, tamnosivi krug), Venera, Zemlja (plavo), Mars (crveno), Jupiter i Saturn. |
Ujedno sa glavnim radijantom zapaženo je i nekoliko sekundarnih izvorišta Perseida. Najpoznatiji se nalazi u blizini Eta Perseja, a ponekad se opaze i u blizini gama, hi (grc. Χ ili SAO 22696), alfa i beta Perseja.
Najpoznatiji sekundarni radijanti:
|
Osnovni podaci o Perseidima (prema IMO):
Period Maksimum Radiant V r ZHR |
Malo da vežbate
Položaj i kretanje radijanta Perseida. Stavite kursor na sliku da se učitaju podaci
Ako stavite kursor na sliku učitaćete sliku na kojoj ćete videti oznake nekih zvezda koje smo pomeuli u tekstu o Perseidima. Zatim tu su date i magnitude nekih zvezda što može biti od koristi ako pokušate da odredite sjaj meteora koje posmatrate
Po dosadašnjim osmatranjima izlazi da su Perseidi nešto sjajniji pre maksimuma nego nakon njega.
Orbite Perseida i komete Svift-Tatl:
ORBITE |
Perseidi |
Swift-Tuttle |
Perihel [J2000] |
149.2° |
153.00° |
Uzlazni cvor [J2000] |
140.2° |
139.44° |
Inklinacija (i) [J2000] |
113.2° |
113.43° |
Razdaljina u perihelu (q) |
0.942 AJ |
0.958 AJ |
Ekscentricitet (e) |
0.902 |
0.964 |
Velika poluosa (a) |
9.641 AJ |
26.317 AJ |
[avgust 2001.]