Projekt "beograd je sistem." (http://www.beogradjesistem.rs) planira izradu modela Sunčevog sistema precizno skaliranog po veličinama i udaljenjima objekata. Skala modela (1:220 miliona) je birana tako da veličina sistema bude samerljiva sa veličinom Beograda, grada u kome bi model bio lociran, a brzina svetlosti sa brzinom hoda čoveka (oko 5 km/h). Ovakav izbor bi omogućio ljudima da na što jednostavniji način direktno poime osnovne karakteristike našeg planetarnog sistema, čime bi predloženi model postao efikasan instrument popularizacije nauke. Iz priloženog kratkog prikaza osnovnih parametara predloženog projekta se vidi da model ima potencijal da postane prepoznatljiv simbol Beograda i jedna od turističkih atrakcija grada. Realizacija projekta ne zahteva velika sredstva a vremenski se dobro uklapa sa proslavom 2009. godine kao međunarodne godine astronomije, kao i sa predloženim širim akcijama Ministarstva za nauku i tehnološki razvoj Republike Srbije u pravcu popularizacije nauke.
Kapitalni objekti modela Sunčevog sistema bili bi raspoređeni na sledećih šest lokacija širom Beograda:
1. Lokacija Ušće
Sunce - kugla prečnika 5.89 metara, (optočena mesingom ili sličnim metalom, noću osvetljena jakim reflektorima koji je okružuju)
Merkur - kugla prečnika 2 cm, udaljena od Sunca 245 metara
Venera - kugla prečnika 5 cm, udaljena od Sunca 459 metara
Sva tri objekta na ovoj lokaciji bi bila linearno raspoređena duž šetališta na Ušću.
2. Lokacija Kalemegdan
Zemlja - kugla prečnika 5.4 cm, udaljena od Sunca 634 metra
Mesec - kugla prečnika 1.5 cm, udaljena od Zemlje 1.63 metra
Model sistema Zemlja‐Mesec bi bio lociran na Kalemegdanskoj terasi odakle se preko reke vidi Ušće sa modelima Sunca, Merkura i Venere.
Mars - kugla prečnika 2.9 cm, udaljena od Sunca 966 metara
Model Mars bi bio lociran na keju između donjeg grada na Kalemegdanu i sportskog centra 25 maj.
3. Lokacija Vračarski plato (park ispred Narodne Biblioteke i Hrama Sv. Save)
Jupiter - kugla prečnika 60.6 cm, udaljena od Sunca 3.3 km
Oko Jupitera kruže četiri velika satelita (poznati kao Galilejevski sateliti):
Io - kugla prečnika 1.5 cm, udaljena od Jupitera 1.79 metara
Evropa - kugla prečnika 1.3 cm, udaljena od Jupitera 2.84 metara
Ganimed - kugla prečnika 2.2 cm, udaljena od Jupitera 4.54 metara
Kalisto - kugla prečnika 2 cm, udaljena od Jupitera 7.98 metara
4. Lokacija Ada Ciganlija (sredina šetališta pored jezera)
Saturn - kugla prečnika 51 cm, okružena prstenima prečnika 1.12 metara, udaljena od Sunca 6 km
Oko Saturna kruži jedan veliki satelit:
Titan - kugla prečnika 2.2 cm, udaljena od Saturna 5.18 metara
5. Lokacija Aerodrom „Nikola Tesla" (centralni hol glavne aerodromske zgrade)
Uran - kugla prečnika 21.7 cm, udaljena od Sunca 12.2 km
6. Lokacija Pančevo (centar)
Neptun - kugla prečnika 21 cm, udaljena od Sunca 19.1 km
Oko Neptuna kruži jedan veliki satelit:
Triton - kugla prečnika 1.2 cm, udaljena od Neptuna 1.5 metara
Neptun je najudaljenija planeta Sunčevog sistema, te udaljenje Pančeva od Ušća definiše osnovnu dimenziju predloženog modela. Iza orbite Neptuna se nalazi mnoštvo manjih objekata. Najveći od njih su tzv. patuljaste planete (najpoznatija od njih je Pluton) no one su isuviše male da bi se videle u našem modelu. Još manji objekti su asteroidi i komete. Mada su planete i veći sateliti najinteresantniji objekti u Sunčevom sistemu, njihov razmeštaj ne definiše i krajnje granice Sunčevog sistema. Dve skale se najčešće uzimaju kao te granica:
Linija terminalnog šoka - zamišljena granica na kojoj je balansiran pritisak Sunčevog vetra i pritisak čestica u međuzvezdanom prostoru. Linija terminalnog šoka je elipsoidnog oblika - najbliža nama u pravcu kretanja Sunca kroz međuzvevdani prostor, najdalja u suprotnom pravcu. U našem modelu je uzeto da se Sunce kreće u pravcu Novog Sada. Novi Sad je ujedno u predloženom modelu i granica terminalnog šoka u ovom pravcu. Pogodni marker linije tremalnog šoka u suprotnom pravcu bi bila Istraživačka stanica Petnica pored Valjeva.
Heliopauza - ovo je krajnja linija prostora koji kontroliše Sunce. U veoma dobroj aproksimaciji heliopauza je veličine Srbije.
Contact Info
Email:
Website: http://www.beogradjesistem.rs
Location:
Belgrade, Serbia
*** Tekst preuzet sa: www.beogradjesistem.rs
KOJI TELESKOP DA KUPIM?
