Posmatrački period: 18s30m – 20s30m

Kliknite na slike

Veoma vedro nebo sa laganom svježom burom je bio razlog da odem na brdo Crkvinu do starog bunkera građenog u periodu Austro-Ugarske monarhije krajem 19-og stoljeća. Za tu lokaciju je Trebinjsko Astronomsko Udruženje napravilo projekt Gradske astronomske opservatorije Trebinje (GAOT) i sa tog mjesta članovi TAU ponekad posmatraju nebo.

Ponio sam dvogled 8x30mm i refraktor TAL75 (75/600mm) sa kojim sam osim Merkura namjeravao osmotriti sjajnije objekte u južnijim sazvježđima Goluba i Krme. Polako je padao sumrak, nisko nad zapadnim rumenkastim horizontom bio je Jupiter, a oko 8 stepeni nad njim planet Merkur sjaja -0,5 magnitude. Pri 100x uvećanju lako se mogao uočiti njegov maleni disk (7'') u fazi poput Mjeseca blizu prve četvrti.

Kada je pala noc nebo se osulo sjajnim zvjezdama zimskog šesterougla pa nisam mogao odoliti iskušenju da ko zna po koji put, osmotrim sjajnije objekte. Vlašiće, Hijade, M1 maglinu Rak u Biku, rasuta jeta u Kočijašu, M35 u Blizancima. Visočije je bilo sazvježdje Perzeja sa predivnim skupovima Ha/Hi Perzeja. Prema jugu je Orionova maglinu M42/43, M78. Rozeta maglina i jato M50 u Jednorogu. Bliski par jata M46-M47 i M93 u Krmi. I tako stigoh do Krme i stadoh sa ovim opuštajućim osmatranjem.

Krenuh po kopiji zvjezdane karte iz Sky Atlas-a 2000. Zastavši samo na kratko u Zecu da osmotrim kuglasto jato M79, spustih se do Goluba. Trokut zvijezda Alfa, Beta i Epsilon u gornjem dijelu Goluba. Oko 5 stepeni SW od Epsilon Columbae tek iznad brda (-40 stepeni deklinacije) je sjajnije kuglasto jato NGC 1851 sajnije i veće od M79. Sjaja oko 7,0 magnitude sjajnijeg središta i magličaste ovojnice pri 100x. Na ovim visinama apsorpcija atmosfere je barem jednu magnitudu, ali bura drži nebo izvanredno bistrim.

Preko granice u Krmi nađoh maleno kuglasto jato NGC2298 sjaja oko 9,3 magnitude, veliko 3' i prilično gustog izgleda pri 100x.

Dođoh do zrelo-žute zvijezda Pi Krme (2,7 mag) okolo koje je sjajno zvjezdano jato Collinder 135. Odmah nad Pi Puppis je par prostorno bliskih bjelkastih zvijezda Ipsilon 1-2 Puppis sjaja 4,5-5,1 magnitude. Ovo jato pored ovih triju sjajnijih zvijezda čini još oko 30-ak zvijezda od 5,3 do 10,5 magnitude u polju od 35'.

Oko 5 stepeni istočnije uokolo sjajne narančaste zvijezde c Puppis (3,5 mag) je još jedno sjajno jato NGC2451. To je raštrkana skupina 30-ak zvijezda 6,0-10,0 magnitude u polju od 40'.

Odmah SE od ovog jata, poviše zvijezde b Puppis (4,5 mag) je jato NGC2477. Pri 15x izgleda poput maglovite mrlje velike 20'. Pri 60x bočnim gledanjem se razlučuje na moštvo slabih zvjezdica. Neku tajanstvenu ljepotu imaju ovi južniji objekti u zimskom Mliječnom Putu. Valjda zato što ih rjeđe posmatramo. U mojim starim dnevnicima nađoh da sam ove objekte osmotrio po prvi i do sada jedini put, davne 1979. godine sa nekim drugim Ruskim teleskopom, refraktorom 80/800mm. Osmatranje je bilo sa brda Petka nad morskom pučinom u Dubrovniku gdje sam nekada živio.

Osmatranje sam završio sa najsjanijom zvijezdom u sazvježđu Krme. Na -40 stepeni deklinacije, samo malo nad brdom na jugu treperila je bjelkasta zvijezda Zeta Puppis (2,2 mag) daleka oko 1400 godina svjetlosti. Ova zvjezda je slična Rigelu po svojoj ukupnoj energiji zračenja i da se nalazi na mjestu Vege, po svom prividnom sjaju bi 5 puta nadmašivala Veneru u maksimumu.

Ukratko o
Gradskoj Astronomskoj Opservatoriji Trebinje
(GAOT)

GAOT - kliknite na fotografiju

Trebinjsko Astronomsko Udruženje je napravilo projekt izgradnje gradske opservatorije ciji bi se kompleks trebao bazirati na lokaciji oko bunkera. Bunker se nalazi u SE dijelu brda Crkvina ispod kompleksa Hercegovačke Gračanice. Iako je u istočnom dijelu grada ipak uticaj rasvjete nije previše ometajući. Zajedno sa kompleksom Hercegovačke Gračanice sa kojim je spojena šumskom stazom, GAOT bi bila značajan turistički dodatak grada Trebinja, a njen naučno-obrazovni karakter bi imao široki regionalni značaj.

Kompletan predlog projekta (Master Plan) je predan gradskim vlastima na razmatranje, a sa njim je upoznata i ambasada Rusije u BiH, sve u svrhu traganja za mogućim pokroviteljma. Slika u dodatku je samo prezentacija jednog od mogućih izgleda GAOT, mada je konačna ideja drugačija sa posebnom kupolom. U bunkeru bi bile tehničke prostorije, a dogradile bi se još sanitarne prostorije i napravio otvoreni ''Stelarijum'' – amfiteatar pod otvorenim nebom.

Autor članka ispred bunkera

Naša procjena je da se sve može uraditi za 100.000 Evra.

Ipak sve je u rukama političara koji jedini u ovom sistemu imaju novac, odnosno dostup društvenom, pa i našem novcu koji su građanima uzeli od poreza i doprinosa. Sa obzirom na nizak nivo naučnog obrazovanja kod političara i da je grad Trebinje daleko od centra moći u Republici Srpskoj (po onoj: sve za Banja Luku i sve u Banja Luku), pravo bi čudo bilo da se ovaj projekt ostvari.