Duga je optički i meteorološki fenomen koji se pojavljuje na nebu, kada se sunčevi zraci prelamaju kroz sitne vodene kapi, najčešće nakon kiše. Zraci svetlosti se tada razlažu na svoje osnovne komponente, formirajući optičku predstavu u vidu trake različitih boja, što u stvari predstavlja spektar svetlosti.
|
Nekada se može videti i dvostruka duga. Unutrašnja je primarna i ona nastaje kada se sunčev zrak jednom prelomi sa poleđine kapljice. Plava svetlost se prelama pod većim uglom nego crvena svetlost, ali zbog refleksije sa poleđine kapi, plava svjetlost izlazi pod manjim uglom od crvene. Zato je plava boja sa unutrašnje strane, a crvena sa spoljašnje strane primarne duge.
Spoljašnja duga je sekundarna a nastaje kada se sunčev zrak dvostruko prelomi sa poleđine kapljice. Plava svetlost se prelama pod većim uglom pa je s toga ona sa spoljašnje strane, a crvena sa unutrašnje strane sekundarne duge.
Pored primarne i sekundarne duge koje se mogu videti u suprotnom smeru od kretanja Sunčevih zraka, moguće je (ali retko) videti tercijarnu i kvartarnu dugu u istom smeru kretanja Sunčevih zraka.
Povremeno može da se desi da kraće talasne dužine, poput onih koje ima plava ili zelena svjetlost, budu rasejane, a da dalje rasejanje,npr. izazvano kišom, dovodi do stvaranja retke, monohromatske duge, kao što je, bela duga, pod mesečinom.
Duga zapravo ne postoji na određenoj lokaciji, već zavisi od mesta sa kog se posmatra. Često se može videti pored vodopada, fontana ili kroz maglu. U dobrim uslovima vidljivosti (tamni oblak iza duge) može se jasno videti i sekundarna duga, koja je jedva vidljiva na plavom nebu. Kako se Sunce diže iznad horizonta, posmatrač vidi sve manji deo duge, i suprotno, kada je posmatrač na većoj nadmorskoj visini, npr. u avionu, moguće je videti i ceo kružni luk duge.
Verovanja
Duga ima oblik širokog luka na horizontu, pa se dugo verovalo da je materijalne i/ili magijske prirode. Izrazi „hodati po dugi“ i „daleko iza duge“ označavaju ovo verovanje i oslikavaju da je čovek primećivao da se do nje ne može „stići“.
|